Sözlük anlamı olarak uzak durma, sevmeyip yüz çevirme olarak
ifade edilir. Alevilik ve On iki İmamcı Şiilikte yaygın olan bu anlayış Ehl-i Beyt’i
sevmeyenleri sevmemek, düşman olanlara düşman olmak gibi anlamlar taşıyan bir
kavramdır. Sünnilikte genel olarak peygamberin ailesini sevmeyenler hoş görülmese
de, bu tip özel bir kavram yoktur

Genellikle tevella ile birlikte “Tevella-Teberra” olarak kullanılan bu terimin
anlamı, Allah’ı, Peygamberlerini, Ehl-i Beyt’i ve On İki İmam’ı sevmek ve onların
düşmanlarından uzak durmak, onları sevmeyenleri de sevmemektir

Aleviler Ehl-i Beyt’e ve onun soyuna kast edenleri sevmezler. Bu nedenle
ömürlerinde bir kere dahi olsa, bu anlayışa karşı çıkanlar teberra kapsamına alınır.
Bunlardan bir kısmı lanetlenirken bir kısmı da içinde Allah ve Resulünün emirlerine
karşı geldiği için asi ifadesi kullanılır. Örneğin Ebu Sufyan ve karısı Hind, kölesi Vahşi,
oğlu Muaviye, torunu Yezit, akrabası Mervan ve Yezit’in emrindeki tüm komutanlar
ve yakınları ile On İki İmam’ın, On Dört Masumu Pak’ın, On Yedi Kemerbest’in
katilleri lanetlenir. Bunlara yardım edenler ile bunları söz ve eylemle destekleyenler
de lanetlenir

Alevilerce teberra kapsamında görülen isimlere birkaçını örnek verelim:

Ebu Süfyan: Bazı Sünni kaynakları samimi bir Müslüman olduğunu bildirseler
de Aleviler ve Şiilerce makbul sayılmaz. Ömrü boyunca Hz. Muhammed ile savaşmıştır.
Peygamberlerin birçok akrabasını şehit etmiştir. Özellikle Hz. Hamza’nın
şehit edilmesinde başrolü oynamıştır. 

Hind (Ebu Süfyan’ın karısı): İslam’ın en azılı düşmanlarından bu kadın
kendisine âşık olan kölesi Vahşi’ye kendisini ve hürriyetini vaat ederek Hz. Hamza’yı
şehit ettirmiştir. Kulaklarını, burnunu, dudaklarını ve erkeklik organını kesip gerdanlık
yaparak boynuna asmıştır. Bununla da yetinmeyip vücudunu parçalar, ciğerlerini
çıkarıp ağzına atar ve çiğner. Bu vahşiliğinden ötürü ciğer yiyen lakabı ile anılır.

Muaviye Ebu Süfyan oğlu, 1. Emevi halifesi ve Yezit’in babası) Teberra
kapsamında görülmesine sebep olan olaylardan birkaçını verelim:

a.Muaviye, camilerde Hz.Ali’ye küfredilmesini emretti. Bu uygulama yaklaşık
yetmiş yıl kadar sürdü.
b.Mekke’nin fethi de dâhil, Müslümanlarla yapılan tüm savaşlarda Hz.
Muhammed’e karşı savaşmıştır. Hz. Muhammed’i öldürmeye teşebbüs etmiştir.
c.Hilekârlığı ve ahlaksızlığı ile hakem olayını yaratmıştır. İslam birliğini parçalamıştır.
d. Hz. Hasan’ın hilafetine karşı gelerek para ve makam vaad edip ordusunu
dağıtmış ve Hz. Hasan’ı zehirleterek şehit etmiştir.
e.Sıffın savaşını çıkarmıştır. Bu savaşta haklarında Peygamber tarafından kutlu
sözler söylenen Veysel Karani, Ammar Yeser, Harim İbni Haris gibi kişileri şehit
etmiştir

Sünniler, Muaviye’nin bir içtihad yaptığını ve görüşünde yanılmış olsa bile
Kuran’ın vahiy kâtibi ve Peygamber’in sahabesinden olduğunu ileri sürerek kötü
ifadede bulunmaktan kaçınırlar. Aleviler ise Muaviye’nin vahiy kâtipliğini kabul
etmezler, lanet okurlar. Anadolu’daki Aleviler Muaviye ismini “Mavıya” diye de
telaffuz ederler.

Aralarında Ebu Hanife’nin de olduğu birçok Sünni âlim, Hz. Ali halife iken
Hz. Ali’nin hilafetini tanımayıp ikinci halife olarak ortaya çıkan Muaviye’ye karşı,
Hz. Muhammed’in “bir halife varken, sonradan çıkan ikinci bir halifenin katlinin
vacib olması” (Ebu Said el-Hudri, Müslim; Tefsir-i Kurtubi, c.1, sf.185) kuralını
uygulamayan Muaviye taraftarlarının, bu tutumları ile açıkça hatalı olduklarını ve
günah işlediklerini açıklamışlardır

Yezid (2. Emevi Halifesi ve Muaviye’nin oğlu): Yezid, yönetimi babasından
devraldığından hilafet, onun şahsında saltanata dönüştü. Yezid İslam tarihine
hükümdarlığından ziyade Hz. Hüseyin ve beraberindeki 72 kişiyi Kerbelâ’da
günlerce aç susuz bırakarak şehit etmesiyle anılarak geçti. İslam tarihi açısından
Yezid’in hilafeti dönemindeki en önemli olay Hz. Hüseyin’in şehit edilmesi (Kerbela
Olayı) oldu. O günden bugüne Yezid, İslam’da zulmün ve kötülüğün sembolü olarak
anıldı. Bunun içindir ki Alevi ve Şiiler Yezid’i lanet okuyacak kişilerin en başında
görürler. Sadece Yezid’e lanet okumayıp onun tarafını tutanlara da lanet okurlar.

Mervan (3. Emevi Halifesi): Kuran’daki Ali İmran suresini Ali Mervan
ismine çevirmeye yeltenmesi, Hz. Ali sürekli savaşması daha sonra Hz. Hasan’ın
şahadetinde rol aldığı için teberra kapsamında görülenlerdendir.

Kelime anlamı olarak dostluk kurma dost olma anlamındadır. Dinî
bir terim olarak da Peygamberin ailesini, özellikle ehlibeyti ve soyundan gelenleri
sevmek anlamına gelen bir kavramdır.

Ehl-i Beyt’deki, “ehl” ile ahali aynı kökten gelmektedir, kişiler demektir. Beyt
ise ev demektir. Yani ev halkı anlamına gelir. Hz. Muhammet’in ev halkı için kullanılan
bir terimdir. Bazı Sünniler ev halkı kavramından hareketle Hz. Muhammet’in
eşlerini de Ehl-i Beyt’e dâhil etseler de, hadisler ve ahzap suresi 33. ayetin tefsiri incelendiğinde
ehlisünnet içinde çok az bir grubun iddia ettiği gibi Peygamberin eşlerinin
de Ehl-i Beyt›ten olduğu düşüncesinin doğru olmadığı ortaya çıkmaktadır.
Kur’an’da hitap edilen Ehl-i Beyt ve birçok hadiste geçen Ehl-i Beyt beraber
düşünüldüğünde Ehl-i Beyt›in Hz. Ali, Hz.Fatıma, Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin›den
oluştuğu anlaşılmaktadır. 


Peygamberimiz Hz. Muhammed, Veda Haccı dönüşünde Zilhicce ayının
18’inde Cuhfe mevkiinde, Gadir-i Hum vadisinde konakladı. Hum, Mekke ile Medine
arasında bir su veya oradaki bir meşeliğin adıdır. Orada bir de göl bulunmaktadır
ki, suyu zehirli olduğu için, doğan çocuklar, oradan başka bir yere göçmezlerse
ergenlik çağında sağ kalamazlar. Gadir-i Hum’da su başında bulunulduğu sırada
Müslümanlar namaza çağrıldı. Orada iki ağacın altları süpürülüp temizlendi. Semüre
ağacının üzerine bir elbise gerilerek güneşin sıcağından korunmak üzere Peygamberimiz
için gölgelik yapıldı. Hz. Muhammed orada öğle namazını kıldı ve Müslümanlara
hitap etmek üzere 28 deve semerinden yapılan minbere çıktı. Allah’a hamd-ü
senada bulundu. O gün kıyamet gününe kadar olup bitecek şeylerin hiçbirini bırakmaksızın
haber verdi. Vaaz ve nasihatte bulundu, sonra da:

“Ey insanlar! Haberiniz olsun ki: ben de bir insanımdır. Çok sürmez, yüce
Rabbimin Elçisi bana gelecek ve ben de onun davetine icabet edeceğim. Şunu bilin
ki benden sonra Peygamber gelmeyecek, ben son Peygamberim. Ben size iki değerli
emanet bırakıyorum. Birincisi Yüce Allah’ın kitabı Kur’an-ı Kerim, onun içinde hidayet
ve nur vardır. İkincisi de Ehl-i Beyt’imdir. Bunlara tutunan necâta (kurtuluş),
bunları terk eden helaka (mahvolma) uğrar. Ehl-i Beyt’im Nuh’un gemisi gibidir. Gemiye
binen kurtulur, binmeyen boğulur”, dedi

Alevilerce Ehl-i Beyt’in anlamı şöyledir: Hz. Muhammed’in Hz. Fatıma, Hz.
Ali, Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin’den oluşan ailesi ve bu soydan devam eden evlâtları
ve torunlarıdır. 

Bir gün İmam Azâm hocası İmam Caferi Sadık hazretlerinden ilim ve hadis
dinlemeye gelmişti. Hocası elinde bir asa ile çıkageldi. İmam Azam, “Ey Resûlullah’ın
evlâdı, siz henüz asaya ihtiyaç duyacak bir yaşta değilsiniz.” dedi. Caferi Sâdık:

“Evet dediğin gibidir, fakat bu elimdeki asa Hz. Resûlullah’ın asasıdır; onu
bereket için yanımda taşıyorum” dedi. İmam Azam hemen ileri atılıp bastona sarıldı
ve “Ey Resûlullah’ın evlâdı, müsaade buyurun, onu öpeyim” dedi. Caferi Sâdık
hemen kolunu açtı ve İmam Azam’a göstererek:

“Vallahi sen bilirsin ki bu ten Hz. Peygamber’in hücrelerini taşıyan bir
tendir ve şu gördüğün kıllar da onun kılındandır. Onu öpmüyorsun da asayı
öpmek istiyorsun!” dedi. Bununla, Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin’in zürriyetinin Hz.
Peygamber’in bir parçası olduklarını hatırlattı (Beysuni, 1990: 37)

Saygı ile eğilmek anlamındadır. Öne doğru eğildikten sonra doğrulurken
sağ el önce göğse, sonra dudaklara ve alına götürülür. Bu ifadeler, “Kalbimde
yeriniz var, isminiz ağzımda (sizi hep anarım), hep aklımdasınız” anlamındadır.
Tecella ve temanna teriminin Alevilikteki ifadesi şudur: Dedenin huzurunda
dara duran bir talip dededen dar duasını alır, niyazını yapar. Daha sonra dede dardaki
talibe veya taliplere “Tecella, temana Hakk’a yazıla, tecellanız temiz, yüzünüz ak ola.
Tecella gören cehennem ateşi görmeye.” şeklinde dua eder

Sözlük anlamı olarak: 1-İlâhi kudretin meydana çıkması, görünmesi,
2-Hak nurunun etkisiyle kulun kalbinde hakikatin bilinmesi. 3-Allah’ın lütfuna
erme, 4-Kader, kısmet anlamlarına gelmektedir.