Ehl-i Beyt soyundan gelen ailelerin oluşturduğu çevresel inanç merkezi ve
ekolüne ocak, bu ocaklara mensup olan kimselere de “Ocakzade” denir. İşte bu ocakzade
olan, Alevi inanç sistemi içerisindeki ritüelleri ve cem erkânının uygulanmasını
sağlayan kişilere de “dede”, “baba” ya da “pir” denir (Dedekargınoğlu, 2010b: 333).
Hacı Bektaş Ocağı’nın Babagan Kolu’nda ise böyle bir soy bağlantısı yoktur. Sıradan
bir talip, hatta talip bile olmayan farklı bir inanç grubuna mensup birisi Bektaşi
tarikatına girerek dervişlik, babalık, halife babalık ve dede babalık gibi aşamalardan
geçerek en üst makama kadar yükselebilir

Alevilerin dinî örgütlenme biçimi dede ocakları etrafında yapılanmıştır.
Aleviler bu dede ocaklarını Alevilik inancının temeli olarak kabul etmektedir. Alevi
inancı günümüze kadar ocaklar çevresinde örgütlenen dede-talip topluluklarıyla
ulaşmıştır. Ocakların müstakil profilleri ve karşılıklı olarak geliştirdiği inanç kurumu
olarak yapılanışları, uygarlık tarihinde benzeri olmayan özel bir örgütlenme biçimidir.
Aleviler için bu son derece önemli inançsal, kültürel ve tarihsel bir birikimdir

Son yıllarda ocak denince bir kısım araştırmacının aklına tekke, türbe, dergâh,
zaviye, düşek, ziyaret ya da görkemli bir şekilde yapılmış olan yemek pişirilen, ateş
yanan mekânlar veya yapılar gelmektedir. Oysa ocak, bir mürşit veya pir dede grubuyla
o gruba bağlı taliplerin toplamıdır. Yani ocak, fiziksel bir mekân değil, dede ve
talibin toplamından ibaret olan sosyal bir birimdir. Bundan dolayı karışıklığa meydan
vermemek, ateş yanan yer ile Alevilikteki ocak kavramını birbirinden ayırmak ve
netlik kazandırmak için “Dede ocağı” tanımını kullanmalıyız

Alevilerin yüzyıllardan beri maruz kaldığı aşağılama ve iftiralarda kast edilen
mum, cem süresince sürekli yanması sağlanan ve cem sonunda dua ile dede tarafından
dindirilen delil (çerağ) dir. Cem, delilin uyarılması (yakılması) ile başlar. Cem
sonunda dede tarafından dua ile dindirilir.
 Bu delilin yanmasında tereyağı veya kesilen
kurbanların iç yağı kullanılır. Delilin yanında delilci olarak bulunan hizmet sahibi
cem süresince onun sürekli yanmasını sağlar. Delilci, cemde delilin sürekli yanmasını
sağlayamaz; delile yağ eklemeyi geciktirir ya da herhangi bir ihmalden delil sönerse,
delilci bu hatasından dolayı bir kurban kesme yükümlülüğü altına girer. Delilin
(çerağın) sürekli yanar vaziyette olması sağlanır. Çünkü delilin o meydanı hem fiziksel
hem de manevi olarak aydınlattığı kabul edilir. Yeni bir çerağ hazırlama işlemi
şöyle yapılır: Çerağ fitilini yapmaya yeterli bir miktar bez, eritilmiş içyağı ile dolu
olan kaba bandırılarak bezin yağı iyice emmesi sağlanır. Daha sonra bezin üzerine
pirinç tanesi iriliğinde tuz atılarak rulo şeklinde dürüm gibi sarılıp bağlanır. Bağlanan 
bu rulo delilin fitilini oluşturur. Bu fitil, çerağın kabı içerisine dikilerek etrafı yağ ile
doldurulur ve fitille birlikte donan yağ, çerağı oluşturur. Alevilerin kente gelmesiyle
başlayan süreçte uygulanan cemlerde yakılan çerağ olarak mum kullanılmaktadır.