Evliliğe, dolayısıyla mutlu aileye giden ilk önemli sözleşme
nikahtır. Nikah, salt devletlerin yasalar yoluyla bağlayıcı hale
getirdiği nikah değildir. Bununla beraber daha çok içsel olan
inançsal nikahta vardır. Modern devlet aygıtları insan hayatında
olmadığı vakitler bu inançsal nikahlar vardı.
Günümüzde daha çok sembolikte olsa bu inançsal/dini nikahlar
hemen hemen her toplumda varlığını sürdürüyor. Bir inanç
toplumu olarak Alevilerde de inanç nikahı (genel manada
dedelerin nikahı kıymasından dolayı dede nikahı olarak
biliniyor) vardır. Var olması bizce güzel bir gelenektir. Çünkü 
evlenen kişiler böylece bu antlaşmaya toplum ve yaratıcı
huzurunda bağlı kalacaklarına dair ikrar veriyorlar. Bu verilen
ikrarlar kişileri yanlış yapmaktan alıkoyan faktörlerden biri
olarak kabul ediliyor ve yukarıdaki paragraflarda ortaya
koymaya çalıştığımız güzel, mutlu, huzurlu ailelerin oluşmasına
katkı sunuyor.
Bu ve benzer daha başka olumlu özelliklerden dolayı, resmi
devlet nikahının yani sıra Alevi inanç nikahınında kıyılması,
Alevi inançlı kişilerin uymakla yükümlü oldukları geleneklerden
birisidir.
Alevi inanç nikahı/dede nikahı nasıl kıyılır?
Evlenmeye karar veren kişiler, bu iki kişinin aileleri, dostları
hep birlikte nikah kıyılacak cemevinde toplanırlar. Eğer cemevi
yoksa en yakındaki Alevi inancını yaşatan ve yaşatmayı esas
alan bir kurumda bir araya gelinmelidir. Eğer herhangi bir
sebepten dolayı bu mümkün değilse, o vakit evlenecek kişilerin
uygun göreceği bir evde nikah kıyılır.
Nikahı Alevi inanç önderleri olan dedeler kıyar. Çok az olmakla
beraber nikahı analarda kıyıyor. Genel olarak Alevi inanç
önderleri olan dedelerin nikahı kıyması en makbul olanıdır.
Ancak dedelerle beraber analarda, yine bu yolu edep erkan ile
sürdüren ve bu konuda yetki, icazet sahibi taliplerde nikahı
kıyabilirler.
Nikah kıyılmadan önce dede yukarıda izah etmeye çalıştığımız
gibi evlenecek kişilere aile, evlilik hakkında bilgiler, öğütler,
nasihatler verir. Bu bilgiler verildikten sonra dede nikaha başlar.
Dedeye göre gelin sağ tarafta, damat da sol tarafta edep erkan
üzere otururlar.
Dede: “dini nikah akdinizi yerine getirmek üzere burada
bulunuyorsunuz. İyi günde, kötü günde, hastalıkta ve sağlıkta
birbirinizi sayacağınıza, ölüm sizi ayırana dek iyi geçinip hiç
ayrılmayacağınıza, sizlerden doğan çocuklarınıza iyi bir anne ve
baba olacağınıza söz verip aht edeceksiniz.
Anne ve babalarınızda dahil olmak üzere hiç bir kimsenin etkisi
altında kalmadan özgür iradenizle karar vereceksiniz.”
Dede önce geline sorar:
“Şimdi kızım sana soruyorum; Allah‟ın emri, Peygamber‟in
kavli, İmam Cafer-i Sadık Hazretlerinin içtihadı üzerine hazır
bulunan cemaatin şahadetiyle senin eşin olmak isteyen (örnek
olarak Talip oğlu Ali) eş olarak kabul edip aht ediyor musun?
Ömür boyu birlikte yaşayacağınıza, birbirinizi seveceğinize,
hastalıkta ve sağlıkta, iyi ve kötü günlerde birbirinize destek
olacağınıza söz verip, ikrar ediyor musunuz?”
Dede aynı soruyu damada sorar. “Allah‟ın emri, Peygamber‟in
kavli, İmam Cafer-i Sadık Hazretlerinin içtihadı üzerine hazır
bulunan cemaatin şahadetiyle senin eşin olmak isteyen (örnek
olarak Mehmet kızı Fatma) eş olarak kabul edip aht ediyor
musun?
Ömür boyu birlikte yaşayacağınıza, birbirinizi seveceğinize,
hastalıkta ve sağlıkta, iyi ve kötü günlerde birbirinize destek
olacağınıza söz verip, ikrar ediyor musunuz?”
Üç kere aynı soru sorulur ve yanıtlar aldıktan sonra, anne ve
babaya sorar.
“Ana ve babalar sizlerde razı mısınız? Bu evliliği onaylıyor
musunuz?” Anne ve baba: “Razıyız ve de onaylıyoruz”,
dedikten sonra dede cemaate sorar: “burada hazır bulunan
canlar, bu evliliğe şahadet eder misiniz?”
Ana, baba ve tanıklar onayladıktan sonra dede; “Allah
Muhammed Ali bu nikahı mübarek ve hayırlı eylesin, sizleri
birbirinize eş olarak nikahladım, her iki aileye de hayırlı, uğurlu
olsun.”
Dede, evlenecek kişileri el ele tutuşturarak dara kaldırır ve
duasını verir. 
Bism-i Şah Allah, Allah!..
İlahi Yarabbi! Kıydığımız bu nikahı ve bu birlikteliği mübarek
eyle.
Eşlerin ömürlerini uzun, sağlıklı ve mutlu eyle.
Dildeki dileklerine, gönüldeki muratlarına vasıl eyle.
Yuvalarını mutlu, nimetlerini bereketli eyle.
Ailelerine, toplumumuza ve cümle insanlığa hayırlı evlâtlar
nasip eyleye.
Aralarınızda ki sevgiyi ve saygıyı sonsuza dek daim eyle.
Ağızlarınız tatlı, günleriniz mutlu, ömrünüz uzun ve kutlu ola.
Soyunuz ve nesliniz de yeryüzünde daim ola.
Nikahlarınız kadim, muratlarınız da hasıl ola.
Verdiğiniz ikrardan dönmeyesiniz.
Pir divanında utanmayasınız.
Birbirinizden usanmayasınız.
Yüce Allah gelecek kazalardan, belâlardan emin eyleye.
Gelinle-damadı ve buradaki canlarımızı da her iki cihanda aziz
eyleye.
Bu nikah iki evladımıza ve ailelerine de hayırlı ve uğurlu ola.
Ömür boyu mutlu ve huzurlu olmalarını nasip eyleye.
Hz. Muhammed Mustafa ve Hatice-i Kibriya
Ve Hz. İmam Ali ile Hz. Fatma‟nın nikahlarının yüzü suyu
hürmetine sizlerinde nikahı kutlu, mutlu ve hayırlı ola.
Ehlibeytin katarından ve didarından mahrum eylemeye.
Duası bizden, kabulü de Allah‟tan ola.
Gerçeğe Hü!
Nikah kıyıldıktan sonra hazırlanmış olan şerbet veya şerbet
niyetine başka tatlı içecekler, yiyecekler meydana getirilir.
Dede, evlenecek çocuklara şerbet ikram eder.
Hz. Peygamber efendimiz, kızı Hz. Fatıma‟yı Hz. Ali ile
evlendirdiği zaman baldan şerbet yaptırıp, Hz. Ali ile Hz.
Fatıma‟ya sunarak “Yaşamınız bu şerbet gibi tatlı ve mutlu
olsun” diyerek dua eder. Çocuklarımızın da yaşamları şerbet
gibi tatlı ve mutlu olması için dua edilir ve tüm cemaate şerbet
ikram edilerek örf ve adetlerimiz yerine getirilir.

Bismişah..
Allah.. Allah..
Nimmet-i Celil, bereket-i Halil, şefaat-i Resul, inayet-i Ali,
Himmet-i Veli ola.
Artsın eksilmesin, taşsın dökülmesin.
Bu gitti, ganisi gele.....
Hak Muhammed Ali bereketini vere.
Yeyip yedirenlere, pişirip kotaranlara, nur-i iman, aşk-u sevk
ola.
Dertlere derman hastalara şifa ola.
Gittikleri yerde gam ve keder görmeye.
Üçlerin, Beşlerin, Yedilerin, On İki İmamların, Ondört Masumu
Pakların, Onyedi Kemerbestlerin, Kırkların, Rical ül gayp
erenlerin ve Pir dergahına yazıla.
Yiyene helal yedirene delil ola.
Lokma hakkına, evliye keremine, cömertler cemine, gerçek
erenler demine Hü diyelim....

Bismişah..
Allah.. Allah..
Evvel Allah diyelim, kadim Allah diyelim.
Sofra Ali´nin, himmet Veli´nin.
Geldi Ali sofrası, şah diyelim.
Şah versin, biz yiyelim!
Allah, eyvallah.
Gerçekler demine Hü diyelim.

Saka hizmeti ile Hz. Hüseyin ve Kerbela şehitleri anılır, onların
anısına su dağıtılır ve mersiyeler okunur. Saka suyu dağıtmadaki
asıl amaç inancı, yiğitliği ve dürüstlüğü simgeleyen Hz.
Hüseyin‟i sevgiyle anmak; kötülüğü, haksızlığı, zulmü, vahşeti,
alçaklığı simgeleyen Yezit ve Yezit zihniyetini lanetlemektir.
Saka hizmetini yerine getiren, su dolu bir kabla (ve birkaç
bardakla) gelip, üç kez:
-Hü erenler! Hak, Muhammed, Ali’nin hizmeti geliyor… der. Bu
cümleyi her söyleyişinde bir adım atarak meydanın ortasına
kadar gelip, su kabını ve bardakları sağına indirip, yere niyaz
eder, yine su dolu kabı ve bardakları eline alıp ayağa kalkar,
ayakları mühürlü dâr‟a durur ve şu tercemanı okur:
“Destur Pîrim!
Lutfuna muhtacız, eyle ihsan Ya Hüseyin
Derdimize senden derman eyle derman Ya Hüseyin
Gayriye muhtaç eyleme sevenleri el-aman
Sen medet kıl bizlere her dem Ya Hüseyin
Yüzbin kere lanet olsun o sapıtmış Güruha
Ahdi bozup şehit kıldılar onlar seni Ya Hüseyin
Güzel ismin hakkı için zikredeni darda koyma
Esenlik ver yaşlı gözle ağlayana Ya Hüseyin
İznin ile su getirelim aşkına vermek için
Aşkınla içenlere kıl âb-ı hayat Ya Hüseyin” der, suyu dualaması
için sürahiyi dedenin önüne götürür ve dede şu gülbangı verir:
“ Allah…Allah…Erenlerin himmeti ile, Muhammed-Ali aşkına,
Hazret-i İmam Hüseyin ile Kerbela’da susuz şehit düşenlerin
tertemiz ruhları yüzü suyu hürmetine, Fatma anamızın şefkatine,
yolumuzu-erkânımızı kuran gerçek erenlerin hürmetine, bir
yudum içenin bir damlası üzerine düşenin dualarını kabul eyle,
günahlarını affeyle. Nur ola, sır ola, kalbe gevher ola. Dertlere
deva, hastalara şifa, borçlara eda ola. Dil bizden, kerem
Hazret-i Hüseyin-i Kerbela’dan ola. Yuf münkire, lanet Yezid’e,
rahmet mümine olsun Gerçeğe hü…” Saka elindeki sürahiden
bir bardağa birer yudumluk su koyarak, dede ile beraber üç
kişiye su verir. Su verirken yüksek sesle:
“Geçmişiz biz can-ü baştan Hak erenler aşkına
Can gözü dem-be-dem Hakk’ı görenler aşkına
Kerbela’da su içmeden can verenler aşkına
Gözüm yaşın sebil ettim , için İmam Hüseyin aşkına
Aşk olsun içenlere, rahmet göçenlere, lanet Yezid’e” der.
Dede suyu içmeden önce cemaate “Hüseyin-i Kerbela ve tüm
şehitlerimizin anısına ve aşkına bir yudum suyu içmeme helallik
veriyor musunuz canlar?” diye sorar ve “Bu su, Kerbela
şehitlerinin suyudur. O mazlum ve masumlar gibi alnınız ak,
gönlünüz pâk ola…” diye dua eder.
Bundan sonra saka, meydanın çevresinde dolanarak elindeki
sudan az miktarda olmak üzere tüm cemde oturanlara serper ve
bu iş süresince yüksek sesle şu cümleleri tekrarlar: “Allah’ın
selamı üzerine olsun Ya Hüseyin. Muhammed Mustafa aşkına,
Aliyyel Mürteza aşkına…Kerbela şehitleri aşkına…İmam
Hüseyin ve onun yolunu sürenler aşkına…(su…su...) diye şehit
olan masumların aşkına…Kerbela şehitlerinin yüzü suyu
hürmetine, özümüzü, gönüllerimizi tertemiz eyle Ya
Hüseyin…Sakkahüm Ya İmam Hasan…Sakkahüm Şah
Hüseyin…Şefaat eyle damlası düşene Ya Hüseyin…Yardım eyle
Allah Allah çağrışana Ya Hüseyin…” der.

İbriktarın okuduğu gülbank:
“Destur Pîrim!
Ben gulam-ı Haydariyem
Adûdan etmem havf-u bâk
Çünkü bu hizmette örnektir bana Selman-ı Pâk
Gönlümüzü Hakka bağlayıp, yunduk, arındık, olduk pâk
Nefes pirdedir…”
Dedenin, hizmetin yerine getirilmesinden sonra okuduğu dua:
“Allah…Allah…
Hizmetleriniz kabul, muratlarınız hasıl ola. İsteğinizi, dileğinizi
Hak-Muhammed-Ali vere. Elleriniz dert görmeye, gönlünüz
incinmeye.
Hizmetinizden şefaat bulasınız.
Selman-ı Pâk’in hüsnü himmeti üzerinizde ola.
Gerçeğe hü…”