08-28-2018, 10:17 PM
Tebliğ Ayeti (Maide 67) ve Gadir-i Hum Olayı
Allah Maide Suresinin 67. ayetinde şöyle buyurur: ”Ey Peygamber Rabbinden sana indirileni tebliğ et. Eğer bunu yapmazsan O’nun elçiliğini yapmamış olursun.Allah seni insanlardan korur.Şüphe yok ki Allah kafirler topluluğuna hidayet etmez.”
İslam hadis ve tarih kaynakların belirttiğine göre bu ayet Peygamber Efendimiz (saa) veda haccından dönerken nazil olmuştur. Bu ayet nazil olduğunda Peygamber Efendimizin (saa) hac kafilesini Gadr-i Hum mevkinde durdurmuş ve 120 veya 150 bini aşkın sahabinin cayır cayır yanan çöl kumlarını üzerinde burada toplanması beklemiştir.
Hz. Peygamber'in (s.a.a) dinlenmesi için de bir çadır hazırladılar. Öğle ezanı okundu. Peygamber (s.a.a) refakatindekilerle birlikte ağacın gölgesi altında öğle namazını eda ettiler. Namazdan sonra develerin cihazlarıyla yüksek bir yer yaptılar. Hz. Peygamber (s.a.a) yüksek bir sesle, herkesin dikkatini üzerine çekti ve şu şekilde konuşmaya başladı:
"Hamd, Allah'a (c.c) mahsustur. Sadece O'ndan yardım diliyoruz. İmanımız ve tevekkülümüz O'nadır. Kötü ve yanlış amellerimizden O'na sığınırız. Yolunu kaybedenlere O'ndan başka sığınak yoktur. O'nun yol gösterdiği, hiçbir zaman yolunu kaybetmeyecektir. O'ndan (c.c) başka ilah olmadığına ve Muhammed'in O'nun kulu ve Resulü olduğuna tanıklık ederim. Allah'a (c.c) övgü ve O'nun birliğine şahadetten sonra şöyle derim: Ey halk! Rahman ve bilen Allah (c.c), bana ömrümün sonlarına yaklaştığımı haber vermiştir. Bir an önce Allah'ın davetini yerine getirip ebedi yere gideceğim. Ben ve siz üzerimize olan miktarda sorumluyuz. Şimdi sizin düşünceve görüşünüz nedir? Halk şöyle dedi: "Biz tanıklık ederiz ki sen Allah'ın(c.c) mesajını ulaştırdın; bize nasihattan ve vazife yolunda telaştan kaçınmadın; Allah (c.c) sani en iyi şekilde mükâfatlandırsın." Sonra şöyle buyurdu: "Acaba siz Allah'ın (c.c) birliğine ve Muhammed'in (s.a.a) O'nun kulu ve elçisi olduğuna şahadet etmiyor musunuz? Acaba cennetin, cehennemin, ölümün, kıyametin şüphe götürmez olduğuna ve Allah'ın (c.c) ölüleri dirilteceğine ve bunların hepsinin doğru olduğuna ve bunlara inandığınıza tanıklık etmiyor musunuz?" Hep birlikte "Evet bu gerçeklere tanıklık ediyoruz." Dediler Hz. Peygamber (s.a.a) şöyle devam etti: "Ey Allah'ım! Tanık ol. Sonra vurgulu bir şekilde şöyle buyurdu: "Şüphesiz öteki diyara intikal etmek ve havuzun kenarına ulaşma hususunda sizden öne geçeceğim. Siz havuzun kenarında benim huzuruma geleceksiniz. Havzumun genişliği Sa'na ile Basra arası kadardır. Onda yıldızlar kadar gümüşten kadeh ve bardak vardır. Düşünün ve dikkatli olun ki rihletimden sonra sizin aranızda iki değerli şey bırakacağım: Bakalım onlarla nasıl muamele edeceksiniz?" Bu sırada halk dedi ki: "Ey Allah Resulü (s.a.a), o iki değerli şey nedir?" Şöyle buyurdu: "İki emanetten büyük olanı, Allah'ın (c.c) kitabıdır ki bir tarafı Allah'ın (c.c) elinde, diğer tarafı ise sizin elinizdedir. Öyleyse onu sıkı tutun ve elden bırakmayın, böylece yolunuzu kaybetmeyin. Küçük olanı itretimdir/Ehl-i Beytimdir. Gerçekten bilen ve rahmetli Allah (c.c), bu ikisinin havuz başında benim huzuruma gelinceye kadar birbirinden ayrılmayacağını bana haber verdi. Ben, bunu Allah'ımdan (c.c) diledim. Öyleyse bu ikisinden öne geçmeyin ve o ikisini izlemede geri kalmayın ve ihmalkarlık etmeyin ki helak olursunuz." Sonra Ali'nin (a.s) elini tuttu ve kaldırdı; o kadar ki koltuğunun altının beyazlığı gözüktü. Halk onu gördü ve tanıdı. Resulullah, sözlerine şöyle devam etti: "Ey halk, ben her mümin için, kendi nefsinden evla değil miyim?" Halk "Allah ve Resulü daha iyi bilir." karşılığını verdi. Hazret buyurdu ki: Şüphesiz Allah (c.c) benim mevlamdır ve ben müminlerin mevlasıyım ve onlara kendi nefislerinden evla ve daha öncelikliyim. Öyleyse ben kimin mevlası isem Ali onun mevlasıdır."
Ahmed b. Hanbel'in dediğine göre, Hz. Peygamber (s.a.a) bunu dört defa tekrarladı. Sonra elini dua için açtı ve şöyle buyurdu: "Ey Allah'ım, onu seveni sev ve ona düşmanlık edene düşman ol. Dostlarına yardım et ve alçak düşürmeye çalışanı alçalt. Onu, hakkın mizanı, mihveri ve ölçüsü karar kıl. Sonra Peygamber (s.a.a) şunları ekledi: "Hazır olanlar, hazır olamayanlara bunu iletsin." Topluluk dağılmadan önce vahiy emini bu ayeti Hz. Peygamber'e (s.a.a) nazil etti:
"Bugün dininizi ikmal ettim, size verdiğim nimetimi tamamladım, size din olarak İslâm'a razı oldum." (Maide 3)
Bu sırada Hz. Peygamber (s.a.a) Allah-u Ekber nidasıyla, dinin ikmaline ve nimetin itmamına ve Allah'ın (c.c) O'na verdiği risalet ve Ali'ye (a.s) verdiği velâyete olan rızasından ötürü şükretti. Hazır topluluk, bu arada Şeyheyn (Hz.Ömer ve Hz. Ebu Bekir) Emirü'l-Müminin'e şöyle tebrik dediler: "Kutlu olsun! Kutlu olsun! Sen ey Ebu Talib'in oğlu benim ve her erkek ve mümin kadının mevlası oldun."
İbn Abbas dedi ki: "Allah'a (c.c) andolsun ki, Ali'nin (a.s.) velâyeti herkese farz oldu."
Hassan b. Sabit dedi ki; Ey Allah Resulü, Ali için birkaç şiir okumama izin ver. Peygamber buyurdu: Oku, Allah'ın bereket ve uğuruyla. Hassan ayağa kalkarak şöyle dedi: "Ey Kureyş'in büyükleri, İslâm Peygamberi'nin (s.a.a) huzurunda kesinleşen velâyet hakkındaki şiirlerimi beyan ediyorum." dedi ve şiirlerini okumaya başladı.
"Gadir Günü Peygamberleri haykırıyordu onlara
Hum mıntıkasında ve nebi ne değerli haykırıcı idi!...
Peygamber kalk ya Ali buyurdu.benden sonra imam olarak
Doğru yolu göstermek üzere seni seçtim
Senden razı oldum,Kimin mevlası isem,
Bu onun mevlasıdır…” Hassanın bu şiirini Suyuti de dahil olmak üzere 11 Ehli Sünnet alimi ve 26 şia alimi rivayet etmiştir.
Bütün İslâm ümmetinin görüş birliğiyle kabul ettiği Gadir olayını kısaca anlattık. Söylenmesi gereken nokta şu ki; dünyanın hiç bir yerinde bu isim ve özellikte başka bir olayın gerçekleştiği söylenmemiştir.
Bu olayı İbni Mace,Tirmizi,Nesei,Ahmet b. Hanbel, M 9.yüzyıldan,M.19.yüzyıla kadar gelen otuzu aşkın muhaddsi Salebi, Vahidi,Kurtubi,Kaadi,Beyzavi,Fahreddin Razi gibi ondört mufessir,Taberi,İbni Kuteybe,İbni Kesri,Suyuti gibi yirmi dört tarihçi,Teftazani,Ali KUşçi gibi yirmi yedi kelamcı kitaplarına almışlar, ashaptan yüz on tabiinden seksen dört kişi rivayet etmiştir. Bütün bu andığımız kişiler Ehl-i Sünnet alimleridir.
Burada yapılan en önemli itiraz “Ben kimin mevlası isem Ali’de onu mevlasıdır” cümlesindeki “mevla” kelimesinin “velayet/imamet” anlamında kullanılamayacağı, “mevla” kelimesinin “dost/yardımcı” anlamında kullanılmış olabileceğidir.
120 bini aşkın insanı çölün sıcak kumlarında bekletip “Ali sizin dostunuzdur” gibi bir sözün söylenmesi ne kadar ciddi olabilir. Bundan daha önemlisi “Ben size nefislerinizden daha evla değil miyim?” diye sorarak, insanları Ahzap Suresinin 6. ayeti olan “Şüphesiz ki peygamber mü’minlere nefislerinden daha evladır” ayetine vurgu yapmıştır.(Bu ayet hakkında Ehl_i Sünnet tefsirlere bakınız) Adeta bu ayetteki evla kelimesinden ne anlıyorsanız “Ali sizin mevlanızdır” cümlesindeki mevladan da onu anlayın demek istemiştir. “Allah benim mevlamdır.Bende sizin mevlanızım” diyerek “Ali de sizin mevlanızdır.”cümlesindeki “mevla” kelimesine hazırlık yapmıştır.Yani Allah’ın benim mevlam olmasından neyi anlıyorsanız, benim de sizin mevlanız olmamdan neyi anlıyorsanız,aynı anlamda Ali de sizin mevlanızdır, buyurmuştur. Yine Hassan b. Sabitin okuduğu yukarıdaki şiiri de bu olayın nasıl yorumlanması gerektiği hakkında ipucu vermektedir.
Kısaca Gadir-i Hum olayı ile Peygamber Efendimiz, kendisinden sonra imam olacak Hz. Ali'yi tüm insanlara açık bir şekilde tebliğ etmiş, bu olayın orada olmayanlara da aktarılmasını emretmiştir.
İslam hadis ve tarih kaynakların belirttiğine göre bu ayet Peygamber Efendimiz (saa) veda haccından dönerken nazil olmuştur. Bu ayet nazil olduğunda Peygamber Efendimizin (saa) hac kafilesini Gadr-i Hum mevkinde durdurmuş ve 120 veya 150 bini aşkın sahabinin cayır cayır yanan çöl kumlarını üzerinde burada toplanması beklemiştir.
Hz. Peygamber'in (s.a.a) dinlenmesi için de bir çadır hazırladılar. Öğle ezanı okundu. Peygamber (s.a.a) refakatindekilerle birlikte ağacın gölgesi altında öğle namazını eda ettiler. Namazdan sonra develerin cihazlarıyla yüksek bir yer yaptılar. Hz. Peygamber (s.a.a) yüksek bir sesle, herkesin dikkatini üzerine çekti ve şu şekilde konuşmaya başladı:
"Hamd, Allah'a (c.c) mahsustur. Sadece O'ndan yardım diliyoruz. İmanımız ve tevekkülümüz O'nadır. Kötü ve yanlış amellerimizden O'na sığınırız. Yolunu kaybedenlere O'ndan başka sığınak yoktur. O'nun yol gösterdiği, hiçbir zaman yolunu kaybetmeyecektir. O'ndan (c.c) başka ilah olmadığına ve Muhammed'in O'nun kulu ve Resulü olduğuna tanıklık ederim. Allah'a (c.c) övgü ve O'nun birliğine şahadetten sonra şöyle derim: Ey halk! Rahman ve bilen Allah (c.c), bana ömrümün sonlarına yaklaştığımı haber vermiştir. Bir an önce Allah'ın davetini yerine getirip ebedi yere gideceğim. Ben ve siz üzerimize olan miktarda sorumluyuz. Şimdi sizin düşünceve görüşünüz nedir? Halk şöyle dedi: "Biz tanıklık ederiz ki sen Allah'ın(c.c) mesajını ulaştırdın; bize nasihattan ve vazife yolunda telaştan kaçınmadın; Allah (c.c) sani en iyi şekilde mükâfatlandırsın." Sonra şöyle buyurdu: "Acaba siz Allah'ın (c.c) birliğine ve Muhammed'in (s.a.a) O'nun kulu ve elçisi olduğuna şahadet etmiyor musunuz? Acaba cennetin, cehennemin, ölümün, kıyametin şüphe götürmez olduğuna ve Allah'ın (c.c) ölüleri dirilteceğine ve bunların hepsinin doğru olduğuna ve bunlara inandığınıza tanıklık etmiyor musunuz?" Hep birlikte "Evet bu gerçeklere tanıklık ediyoruz." Dediler Hz. Peygamber (s.a.a) şöyle devam etti: "Ey Allah'ım! Tanık ol. Sonra vurgulu bir şekilde şöyle buyurdu: "Şüphesiz öteki diyara intikal etmek ve havuzun kenarına ulaşma hususunda sizden öne geçeceğim. Siz havuzun kenarında benim huzuruma geleceksiniz. Havzumun genişliği Sa'na ile Basra arası kadardır. Onda yıldızlar kadar gümüşten kadeh ve bardak vardır. Düşünün ve dikkatli olun ki rihletimden sonra sizin aranızda iki değerli şey bırakacağım: Bakalım onlarla nasıl muamele edeceksiniz?" Bu sırada halk dedi ki: "Ey Allah Resulü (s.a.a), o iki değerli şey nedir?" Şöyle buyurdu: "İki emanetten büyük olanı, Allah'ın (c.c) kitabıdır ki bir tarafı Allah'ın (c.c) elinde, diğer tarafı ise sizin elinizdedir. Öyleyse onu sıkı tutun ve elden bırakmayın, böylece yolunuzu kaybetmeyin. Küçük olanı itretimdir/Ehl-i Beytimdir. Gerçekten bilen ve rahmetli Allah (c.c), bu ikisinin havuz başında benim huzuruma gelinceye kadar birbirinden ayrılmayacağını bana haber verdi. Ben, bunu Allah'ımdan (c.c) diledim. Öyleyse bu ikisinden öne geçmeyin ve o ikisini izlemede geri kalmayın ve ihmalkarlık etmeyin ki helak olursunuz." Sonra Ali'nin (a.s) elini tuttu ve kaldırdı; o kadar ki koltuğunun altının beyazlığı gözüktü. Halk onu gördü ve tanıdı. Resulullah, sözlerine şöyle devam etti: "Ey halk, ben her mümin için, kendi nefsinden evla değil miyim?" Halk "Allah ve Resulü daha iyi bilir." karşılığını verdi. Hazret buyurdu ki: Şüphesiz Allah (c.c) benim mevlamdır ve ben müminlerin mevlasıyım ve onlara kendi nefislerinden evla ve daha öncelikliyim. Öyleyse ben kimin mevlası isem Ali onun mevlasıdır."
Ahmed b. Hanbel'in dediğine göre, Hz. Peygamber (s.a.a) bunu dört defa tekrarladı. Sonra elini dua için açtı ve şöyle buyurdu: "Ey Allah'ım, onu seveni sev ve ona düşmanlık edene düşman ol. Dostlarına yardım et ve alçak düşürmeye çalışanı alçalt. Onu, hakkın mizanı, mihveri ve ölçüsü karar kıl. Sonra Peygamber (s.a.a) şunları ekledi: "Hazır olanlar, hazır olamayanlara bunu iletsin." Topluluk dağılmadan önce vahiy emini bu ayeti Hz. Peygamber'e (s.a.a) nazil etti:
"Bugün dininizi ikmal ettim, size verdiğim nimetimi tamamladım, size din olarak İslâm'a razı oldum." (Maide 3)
Bu sırada Hz. Peygamber (s.a.a) Allah-u Ekber nidasıyla, dinin ikmaline ve nimetin itmamına ve Allah'ın (c.c) O'na verdiği risalet ve Ali'ye (a.s) verdiği velâyete olan rızasından ötürü şükretti. Hazır topluluk, bu arada Şeyheyn (Hz.Ömer ve Hz. Ebu Bekir) Emirü'l-Müminin'e şöyle tebrik dediler: "Kutlu olsun! Kutlu olsun! Sen ey Ebu Talib'in oğlu benim ve her erkek ve mümin kadının mevlası oldun."
İbn Abbas dedi ki: "Allah'a (c.c) andolsun ki, Ali'nin (a.s.) velâyeti herkese farz oldu."
Hassan b. Sabit dedi ki; Ey Allah Resulü, Ali için birkaç şiir okumama izin ver. Peygamber buyurdu: Oku, Allah'ın bereket ve uğuruyla. Hassan ayağa kalkarak şöyle dedi: "Ey Kureyş'in büyükleri, İslâm Peygamberi'nin (s.a.a) huzurunda kesinleşen velâyet hakkındaki şiirlerimi beyan ediyorum." dedi ve şiirlerini okumaya başladı.
"Gadir Günü Peygamberleri haykırıyordu onlara
Hum mıntıkasında ve nebi ne değerli haykırıcı idi!...
Peygamber kalk ya Ali buyurdu.benden sonra imam olarak
Doğru yolu göstermek üzere seni seçtim
Senden razı oldum,Kimin mevlası isem,
Bu onun mevlasıdır…” Hassanın bu şiirini Suyuti de dahil olmak üzere 11 Ehli Sünnet alimi ve 26 şia alimi rivayet etmiştir.
Bütün İslâm ümmetinin görüş birliğiyle kabul ettiği Gadir olayını kısaca anlattık. Söylenmesi gereken nokta şu ki; dünyanın hiç bir yerinde bu isim ve özellikte başka bir olayın gerçekleştiği söylenmemiştir.
Bu olayı İbni Mace,Tirmizi,Nesei,Ahmet b. Hanbel, M 9.yüzyıldan,M.19.yüzyıla kadar gelen otuzu aşkın muhaddsi Salebi, Vahidi,Kurtubi,Kaadi,Beyzavi,Fahreddin Razi gibi ondört mufessir,Taberi,İbni Kuteybe,İbni Kesri,Suyuti gibi yirmi dört tarihçi,Teftazani,Ali KUşçi gibi yirmi yedi kelamcı kitaplarına almışlar, ashaptan yüz on tabiinden seksen dört kişi rivayet etmiştir. Bütün bu andığımız kişiler Ehl-i Sünnet alimleridir.
Burada yapılan en önemli itiraz “Ben kimin mevlası isem Ali’de onu mevlasıdır” cümlesindeki “mevla” kelimesinin “velayet/imamet” anlamında kullanılamayacağı, “mevla” kelimesinin “dost/yardımcı” anlamında kullanılmış olabileceğidir.
120 bini aşkın insanı çölün sıcak kumlarında bekletip “Ali sizin dostunuzdur” gibi bir sözün söylenmesi ne kadar ciddi olabilir. Bundan daha önemlisi “Ben size nefislerinizden daha evla değil miyim?” diye sorarak, insanları Ahzap Suresinin 6. ayeti olan “Şüphesiz ki peygamber mü’minlere nefislerinden daha evladır” ayetine vurgu yapmıştır.(Bu ayet hakkında Ehl_i Sünnet tefsirlere bakınız) Adeta bu ayetteki evla kelimesinden ne anlıyorsanız “Ali sizin mevlanızdır” cümlesindeki mevladan da onu anlayın demek istemiştir. “Allah benim mevlamdır.Bende sizin mevlanızım” diyerek “Ali de sizin mevlanızdır.”cümlesindeki “mevla” kelimesine hazırlık yapmıştır.Yani Allah’ın benim mevlam olmasından neyi anlıyorsanız, benim de sizin mevlanız olmamdan neyi anlıyorsanız,aynı anlamda Ali de sizin mevlanızdır, buyurmuştur. Yine Hassan b. Sabitin okuduğu yukarıdaki şiiri de bu olayın nasıl yorumlanması gerektiği hakkında ipucu vermektedir.
Kısaca Gadir-i Hum olayı ile Peygamber Efendimiz, kendisinden sonra imam olacak Hz. Ali'yi tüm insanlara açık bir şekilde tebliğ etmiş, bu olayın orada olmayanlara da aktarılmasını emretmiştir.
______
Aşığın hikâyesini durmaksızın feryat eden bülbüle değil, sessiz sedasız can veren pervanelere sor..
Aşığın hikâyesini durmaksızın feryat eden bülbüle değil, sessiz sedasız can veren pervanelere sor..