Yol, Erkan ve Inanç Kavramları

[Pervane]

Yol ve erkân kavramları Alevilik’te sık sık kullanılır. Burada yol, Arapça’dan gelen tarik ve tarikat’la eşanlamlı değil. Bu anlamda Alevilik ne bir tarikat  ne de herhangi bir mezhep anlamına gelir. Yedi Ulu’dan biri olan Nesimi, inancını tanımlarken şöyle söyler:

 

Sorma behey softa mezhebimizi

Biz mezhep bilmeyiz yolumuz vardır

Çağırma meclis-i riyaya bizi

Biz şerbet içmeyiz dolumuz vardır

 

Yol, burada bir inanç sistemi olarak Aleviliği ifade eder. Bununla birlikte yol, yani Alevilik, sıradan bir niteleme, “Alevi’yim” deyip geçilecek bir söz de değil. Onun da uyulması, eksiksizce  yerine getirilmesi gereken kural ve töreleri var. Örneğin Nesimi aynı şiirinin devamında, söz konusu yol’un bazı özelliklerini de sıralar:

 

 

Biz müfti bilmeyiz fetva bilmeyiz

Kıyl ü kal bilmeyiz ifta bilmeyiz

Hakikat bahsinde hata bilmeyiz

Şah-ı Merdan gibi Ulumuz vardır

 

Bizlerden bekleme züht ü ibadet

Tutmuşuz evvelden rah-ı selamet

Tevella olmaktır bize alamet

Sanma ki sağımız solumuz vardır

 

Ey zahid surete tapma hakkı bul

Şah-ı Velayet’e olmuşuz hep kul

Hakikat şehrinden geçer bize yol

Başka şey bilmeyiz  Ali’miz vardır

 

Nesimi esrarı faşetme sakın

Ne bilsin ham ervah likasın Hakk’ın

Hakk’ı bilmeyene Hak olmaz yakın

Bizim Hak katında elimiz vardır