Teberra nedir?

[Pervane]

Sözlük anlamı olarak uzak durma, sevmeyip yüz çevirme olarak
ifade edilir. Alevilik ve On iki İmamcı Şiilikte yaygın olan bu anlayış Ehl-i Beyt’i
sevmeyenleri sevmemek, düşman olanlara düşman olmak gibi anlamlar taşıyan bir
kavramdır. Sünnilikte genel olarak peygamberin ailesini sevmeyenler hoş görülmese
de, bu tip özel bir kavram yoktur

Genellikle tevella ile birlikte “Tevella-Teberra” olarak kullanılan bu terimin
anlamı, Allah’ı, Peygamberlerini, Ehl-i Beyt’i ve On İki İmam’ı sevmek ve onların
düşmanlarından uzak durmak, onları sevmeyenleri de sevmemektir

Aleviler Ehl-i Beyt’e ve onun soyuna kast edenleri sevmezler. Bu nedenle
ömürlerinde bir kere dahi olsa, bu anlayışa karşı çıkanlar teberra kapsamına alınır.
Bunlardan bir kısmı lanetlenirken bir kısmı da içinde Allah ve Resulünün emirlerine
karşı geldiği için asi ifadesi kullanılır. Örneğin Ebu Sufyan ve karısı Hind, kölesi Vahşi,
oğlu Muaviye, torunu Yezit, akrabası Mervan ve Yezit’in emrindeki tüm komutanlar
ve yakınları ile On İki İmam’ın, On Dört Masumu Pak’ın, On Yedi Kemerbest’in
katilleri lanetlenir. Bunlara yardım edenler ile bunları söz ve eylemle destekleyenler
de lanetlenir

Alevilerce teberra kapsamında görülen isimlere birkaçını örnek verelim:

Ebu Süfyan: Bazı Sünni kaynakları samimi bir Müslüman olduğunu bildirseler
de Aleviler ve Şiilerce makbul sayılmaz. Ömrü boyunca Hz. Muhammed ile savaşmıştır.
Peygamberlerin birçok akrabasını şehit etmiştir. Özellikle Hz. Hamza’nın
şehit edilmesinde başrolü oynamıştır. 

Hind (Ebu Süfyan’ın karısı): İslam’ın en azılı düşmanlarından bu kadın
kendisine âşık olan kölesi Vahşi’ye kendisini ve hürriyetini vaat ederek Hz. Hamza’yı
şehit ettirmiştir. Kulaklarını, burnunu, dudaklarını ve erkeklik organını kesip gerdanlık
yaparak boynuna asmıştır. Bununla da yetinmeyip vücudunu parçalar, ciğerlerini
çıkarıp ağzına atar ve çiğner. Bu vahşiliğinden ötürü ciğer yiyen lakabı ile anılır.

Muaviye Ebu Süfyan oğlu, 1. Emevi halifesi ve Yezit’in babası) Teberra
kapsamında görülmesine sebep olan olaylardan birkaçını verelim:

a.Muaviye, camilerde Hz.Ali’ye küfredilmesini emretti. Bu uygulama yaklaşık
yetmiş yıl kadar sürdü.
b.Mekke’nin fethi de dâhil, Müslümanlarla yapılan tüm savaşlarda Hz.
Muhammed’e karşı savaşmıştır. Hz. Muhammed’i öldürmeye teşebbüs etmiştir.
c.Hilekârlığı ve ahlaksızlığı ile hakem olayını yaratmıştır. İslam birliğini parçalamıştır.
d. Hz. Hasan’ın hilafetine karşı gelerek para ve makam vaad edip ordusunu
dağıtmış ve Hz. Hasan’ı zehirleterek şehit etmiştir.
e.Sıffın savaşını çıkarmıştır. Bu savaşta haklarında Peygamber tarafından kutlu
sözler söylenen Veysel Karani, Ammar Yeser, Harim İbni Haris gibi kişileri şehit
etmiştir

Sünniler, Muaviye’nin bir içtihad yaptığını ve görüşünde yanılmış olsa bile
Kuran’ın vahiy kâtibi ve Peygamber’in sahabesinden olduğunu ileri sürerek kötü
ifadede bulunmaktan kaçınırlar. Aleviler ise Muaviye’nin vahiy kâtipliğini kabul
etmezler, lanet okurlar. Anadolu’daki Aleviler Muaviye ismini “Mavıya” diye de
telaffuz ederler.

Aralarında Ebu Hanife’nin de olduğu birçok Sünni âlim, Hz. Ali halife iken
Hz. Ali’nin hilafetini tanımayıp ikinci halife olarak ortaya çıkan Muaviye’ye karşı,
Hz. Muhammed’in “bir halife varken, sonradan çıkan ikinci bir halifenin katlinin
vacib olması” (Ebu Said el-Hudri, Müslim; Tefsir-i Kurtubi, c.1, sf.185) kuralını
uygulamayan Muaviye taraftarlarının, bu tutumları ile açıkça hatalı olduklarını ve
günah işlediklerini açıklamışlardır

Yezid (2. Emevi Halifesi ve Muaviye’nin oğlu): Yezid, yönetimi babasından
devraldığından hilafet, onun şahsında saltanata dönüştü. Yezid İslam tarihine
hükümdarlığından ziyade Hz. Hüseyin ve beraberindeki 72 kişiyi Kerbelâ’da
günlerce aç susuz bırakarak şehit etmesiyle anılarak geçti. İslam tarihi açısından
Yezid’in hilafeti dönemindeki en önemli olay Hz. Hüseyin’in şehit edilmesi (Kerbela
Olayı) oldu. O günden bugüne Yezid, İslam’da zulmün ve kötülüğün sembolü olarak
anıldı. Bunun içindir ki Alevi ve Şiiler Yezid’i lanet okuyacak kişilerin en başında
görürler. Sadece Yezid’e lanet okumayıp onun tarafını tutanlara da lanet okurlar.

Mervan (3. Emevi Halifesi): Kuran’daki Ali İmran suresini Ali Mervan
ismine çevirmeye yeltenmesi, Hz. Ali sürekli savaşması daha sonra Hz. Hasan’ın
şahadetinde rol aldığı için teberra kapsamında görülenlerdendir.