Adâvv’îyye Sûfî tarikâtı

[Pervane]

Adiyy bin Müsafir

Adî bin Musafir veya Adî bin Müsafir veya Adî bin Misafir, (Arapça: عدي بن مسافر الاموي; Şeyh ‘Adî bin Musâfir el-Umavvî, Kürtçe: Şêx Adîyê Şamiyê kurrê Misafirî / Musafir'in oğlu Şamlı Şeyh Adî, Şêx Adî Lalişê / Laliş'li Şeyh Adî; d. 1075 - ö. 1162) "Adâvv’îyye" Sûfî tarikâtı'nın kurucusudur. Şeyh Adî olarak da bilinir.

Hayâtı

Şeyh Adî, 1075'de Bekaa Vadisinde dünyaya geldi. İmam Gazali ile Kadiri tarikâtının kurucusu olan Abdülkâdir Geylânî'den de etkilendi. 1116'da Mekke'yi ziyaret ettikten sonra, Kuzey Irak'a Laliş'e gelip eski Manatsır'a yerleşti.

Adâvv’îyye Sûfî tarikâtı

Şeyh ‘Adî bin Musâfir el-Umavvî 12. yüzyılda, Zerdüştlük içeren farklı mahâllî dinî Kürt inaçlarını İslâm Sûfîliği ile kaynaştırmak suretiyle Yazdâniliğin kollarından biri olan ve "Êzidîtî" dinînin temelini teşkil eden "Adâvv’îyye" (Osmanlıca: عداوية ‎) Sûfî tarikâtını kurdu. Başlangıç dönemlerinde Yezidiler, Moğolların istilasında oluşan "Güç boşluğu"ndan istifâde ederek Şeyh Adî'nin felsefî görüşlerinin ışığı altıda kendi dinlerini geliştirdiler.

Adâvv’îyye tarikatı silsilesi

Şeyh ‘Adî bin Musâfir el-Umavî
Şeyh Sekhr Ebû’l-Bereket
Şeyh ‘Adî ibn Sakhr
Şeyh el-Hasan ibn ‘Adî
Şeyh Şerâf ed-Dîn bin el-Hasan
Şeyh Fakhr ed-Dîn bin ‘Adî
(meçhûl)

Vefâtı
Ocak 1162'de vefât ederek Laliş'teki dergâha gömüldü. Bu yüzden Laliş, Yezidiler için kutsal toprak oldu. Şeyh Adî'nin vefâtından sonra yeğeni Şeyh Sekhr Ebû’l-Bereket yerine geçti.